اما آنچه در پی می‌آید گفت‌وگویی ترکیبی با امیر دریادار دوم فریبرز قادرپناه، فرمانده منطقه یکم نیروی دریایی ارتش ج.ا.ا، امیر دریادار دوم مهندس رستگاری، رئیس کارخانه‌های نیروی دریایی ارتش و در نهایت ناخدا یکم علی غلامزاده در حاشیه نخستین ماموریت ناوشکن جماران و بررسی این اتفاق مهم در عرصه دفاعی کشور از زاویه‌ای دیگر است.
- نیروی دریایی ارتش ج.ا.ا سابقه‌ای بسیار درخشان در طول 8 سال دفاع مقدس از خود بر جای گذاشته است، به‌طوری‌که به تأیید کارشناسان داخلی و اعتراف تحلیل‌گران خارجی، سرنوشت جنگ دریایی ایران و عراق در هفتم آذر59 و در جریان عملیات غرور‌آفرین مروارید و رشادت فرماندهان و خدمه ناوچه پیکان یک بار برای همیشه به نفع ایران رقم خورد. امروز با گذشت بیش از 28سال از آن روز، جایگاه و توان این نیرو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امیر قادرپناه: به عقیده من امروز نیروی دریای ارتش با بهره‌گیری از تجارب 8سال دفاع مقدس و سال‌ها تلاش و تجربه‌اندوزی مستمر به جایگاه و توان به‌مراتب قدرتمند‌تری، هم در عرصه دفاعی و هم در عرصه رزمی دست یافته است. معتقدم نیروی دریایی امروز خود به تنهایی یک ارتش است. نیرویی که در دل خود هم تفنگدار دریایی دارد که به‌نوعی تداعی‌کننده نیروی زمینی است، هم از وجود بالگردها و هواپیماهای ویژه بهره می‌برد که در واقع از تجهیزات نیروی هوایی محسوب می‌شوند و هم تجهیزات پدافندی در اختیار دارد. اگر شناورها و جنگ‌افزارهای ویژه نیروی دریایی را نیز به این مجموعه اضافه کنیم، مجموعه‌ای کامل از نیروهای چهارگانه ارتش در اختیار خواهیم داشت که به لطف پروردگار امروز تقریبا تمامی این تجهیزات در سطح بسیار بالایی، هم از منظر آمادگی و هم از منظر کمی و کیفی قرار دارند.
- در زمینه ساخت و نوسازی تجهیزات و جنگ افزارها، نیروی دریایی می‌تواند نیاز خود را مرتفع کند؟
امیر رستگاری: فکر می‌کنم ساخت و پیوستن ناوشکن جماران به ناوگان نیروی دریایی خود به تنهایی پاسخی کامل برای پرسش شما باشد. یک میلیون و 400هزار نفر ساعت برای ساخت این شناور عظیم انرژی صرف شده است و نیروی دریایی ارتش به همکاری بسیاری از نهادها و شرکت‌های داخلی و البته دانشمندان و محققان دانشگاهی این پروژه عظیم را با موفقیت کامل به سرانجام رساند، به‌گونه‌ای که به اعتراف برخی کارشناسان خارجی، انجام چنین پروژه‌ای در داخل کشور و به دست نیروی متخصص و بومی، ایران را در عرصه ساخت جنگ‌افزارهای پیشرفته، دست‌کم در منطقه، در موقعیتی ممتاز و منحصر به‌فرد قرار داده است.
روزهایی را به خاطر داریم که برای تعمیر کوچک‌ترین بخش‌هایی از یک شناور می‌بایست از کارشناسان خارجی خواهش می‌کردیم و در سال‌های پیش‌تر (قبل از پیروزی انقلاب اسلامی) مستشاران خارجی حتی اجازه باز کردن یک پیچ را به تعمیر‌کاران و مهندسان ایرانی نمی‌دادند چه برسد به آموزش یا فرصت ابتکار. اما امروز نه تنها در بحث تعمیر و نوسازی با روزهای نه چندان دور، فاصله‌ای بسیار طولانی داریم بلکه حتی می‌توانیم با افتخار بگوییم ناوشکن می‌سازیم.
- ناخدا از شما به‌عنوان یکی از مغزهای متفکر بخش مهندسی در طراحی و ساخت تجهیزات پیچیده و پیشرفته این ناوشکن یاد می‌کنند. اندکی درباره مراحل کار و ویژگی‌های منحصر به فرد این پروژه توضیح دهید؟
ناخدا غلامزاده: ابتدا اجازه دهید چند جمله‌ای برای روشن‌تر‌شدن موضوعی در ذهن هم‌میهنان عزیزم توضیح دهم. به‌عنوان یک عضو کوچک از تیم سازنده این ناوشکن، فارغ از هرگونه تعصب و تملق، جماران را دستاورد و افتخاری بزرگ برای صنعت دفاعی کشور می‌دانم، به‌طوری که امروز برای فروش این شناور راهبردی، پیشنهاد داریم که البته مبلغ پیشنهادی چندین برابر قیمت تمام‌شده است.
نکته دوم اینکه باز هم در نگاهی واقع‌بینانه به سیر تحولات کشور طی 31سال گذشته، دست‌کم در بخش نظامی و دفاعی به جرات می‌توانم بگویم تهدید‌ها برای ما فرصت بوده است. هر جا در تنگنا قرار گرفتیم و هرجا با تحریم مواجه شدیم انگیزه و توان ما برای پیشبرد امور و جبران کاستی‌ها چند برابر شد. به‌خوبی به یاد داریم برای ساخت سیستمی از شرکت سازنده تقاضا کردیم مدار الکتریکی مورد نظر را در اختیار ما قرار دهد. ماه‌ها و سال‌ها گذشت تا در‌نهایت به همت دوستان خوب دانشگاهی و پرسنل زحمتکش بخش مهندسی ارتش توانستیم مدار مورد نظر را طراحی کنیم و بسازیم.
نکته جالب این بود که پس از پایان کار شرکت سازنده که از موفقیت ما مطلع شده بود، مدار مورد نظر را در اختیارمان قرار داد که در جریان مقایسه نمونه داخلی و خارجی متوجه شدیم تنها 2حفره اضافه در مدار ایجاد کرده‌ایم که آن هم برای افزایش ایمنی بود و البته به‌دلیل پایین‌تر بودن فناوری نمونه ساخته‌شده در داخل جاگیرتر و سنگین‌تر بود اما بدون نقص کار نمونه خارجی را می‌کرد. به عقیده من لذتی که در ساخت این رادار وجود داشت به هیچ وجه در خرید نمونه خارجی وجود ندارد. ما با ساخت و تست موفقیت‌آمیز جماران ثابت کردیم به جایگاهی دست پیدا کرده‌ایم که غیرقابل بازگشت است.
- همانطور که اعلام شد یک فروند دیگر از این ناوشکن در آب‌های شمالی کشور در دست ساخت است. اساسا ضرورت ساخت این ناوشکن‌ها برای کشور چیست و جماران چه پیامی برای منطقه به همراه دارد؟
امیر قادرپناه: سؤال مهمی است. متأسفانه طی چند ماهه گذشته و به‌ویژه در چند روز گذشته برخی کشورهای مغرض‌پروژه‌ای را تحت عنوان ایران هراسی به راه انداخته‌اند و در دل این دسیسه بی‌اساس می‌کوشند ایران و دستاورهای دفاعی- راهبردی کشور عزیزمان را به‌عنوان تهدیدی جدی برای کشورهای منطقه جا بیندازند، حال آنکه به هیچ وجه اینگونه نیست. ناوشکن جماران، شناوری راهبردی است که در وهله نخست نقشی بازدارنده و دفاعی دارد.
ما اساسا نگاه خصمانه و تهاجمی در قبال هیچ کشوری در منطقه و به‌ویژه همسایگان خود نداریم. کاملا بر عکس، آنچه ایران به‌دنبال آن است ثبات و امنیت حد‌اکثری در منطقه و به‌ویژه منطقه خلیج‌فارس است که در ادامه درباره این راهبرد کلی بیشتر توضیح خواهم داد اما درباره ضرورت ساخت این شناور باید به 2وظیفه اساسی نیروی دریایی ارتش ج.ا.ا اشاره کنم. همانگونه که می‌دانید ماموریت نخست نیروی دریایی حراست از مرزهای آبی و تأمین امنیت آب‌های سرزمینی است.
از سوی دیگر نیروی دریایی باید توانایی تأمین امنیت خطوط کشتیرانی کشور را تأمین کند؛ با توجه حساسیت منطقه خلیج‌فارس و به‌خصوص تنگه هرمز نقش بازدارنده چنین ناوشکن‌هایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار خواهد بود. از سوی دیگر تجربیات گرانبهای دفاع مقدس به همه ما آموخت بابد جای ممکن خود را برای روزهای سخت و بحرانی آماده کنیم. هر اندازه توان دفاعی کشور بالاتر باشد و تجهیزات نظامی پیشرفته‌تر و نیروی نظامی مجهزتر باشد، تصور دست اندازی به کیان مقدس ایران اسلامی مهمل‌تر خواهد نمود.
- حتما از کشورهای دیگر چه در مرحله ساخت و چه پس از پایان پروژه، نمایندگانی برای بازدید حضور داشته‌اند، واکنش آنها به این دستاورد چه بود و امروز نیروی دریایی در بخش آموزش به چه جایگاهی رسیده است؟
امیر رستگاری: صادقانه بگویم کمتر میهمان و کارشناس خارجی بازدید‌کننده از این پروژه را سراغ دارم که بر توان و نبوغ متخصصان ایرانی صحه نگذاشته باشد. کارشناسان هندی، پاکستانی، روسی و... در بازدید از پروژه جماران، پیشرفت کشور در عرصه ساخت و نوسازی تجهیزات نظامی را با توجه به محدودیت‌های موجود بی‌نظیر و شگفت‌آور توصیف کردند. همانطور که فرمانده کل قوا فرمودند: این حس خودباوری و دستیابی به توان ساخت، از خود محصول مهم‌تر است و نکته اصلی مورد تمجید نمایندگان خارجی نیز روحیه همین کم نظیر نزد نیروهای متخصص ایرانی بود. اما در بحث آموزش نیز در حال حاضر درخواست‌هایی از چند کشور همسایه و حتی دیگر مناطق جهان برای تعلیم و آموزش در بحث مهندسی و طراحی، ساخت، تعمیرات، نگهداری و... داریم که بحمدالله در این زمینه نیز از جایگاهی ممتاز دست‌کم در بین کشورهای منطقه برخورداریم.
- با رعایت مرزهای طبقه‌بندی، ممکن است تیتر‌وار درباره برخی از قابلیت‌های ویژه این ناوشکن توضیح دهید؟
ناخدا غلامزاده: سامانه جامع و پیشرفته مخابراتی هوایی، سطحی و زیرسطحی و سامانه جامع ردنگار یا همان Coordinator، سامانه‌های راداری تاکتیکی، سامانه‌های جنگ الکترونیک و ضد‌الکترونیک که این دو سامانه آخر از اهمیت بسیار بالایی در دریا برخوردار هستند، زیرا در دریا و اقیانوس هر شناوری که بتواند در جنگ الکترونیک و امواج الکترو مغناطیس پیروز شود، سرنوشت درگیری را به نفع خود رقم خواهد زد.
ما به کمک دوستان خوب دانشگاهی و صنعتی‌مان توانستیم سیستم‌های قابل اتکا و منحصر‌به‌فردی را برای این ناوشکن طراحی کنیم. سامانه‌های گذشته همگی غربی بودند و این امکان وجود داشت که درصورت نیاز، کشورهای سازنده بتوانند با آشنایی به نقاط ضعف و قدرت سیستم در کار ما اختلال ایجاد کنند و به قول معروف، ما را در اقیانوس زمین‌گیر کرده و سلاح‌های ناوشکن را بی‌اثر کنند که خوب با تلاش و ابتکار نیروهای داخلی در این زمینه توانستیم به موفقیتی بسیار ارزشمند دست پیدا کنیم. از دیگر قابلیت‌های این ناوشکن می‌توان به سامانه‌های موشکی سطح به سطح و سطح به هوا با برد بلند و متوسط اشاره کرد. این ناوشکن سامانه دفاعی زیرسطحی یا همان اژدر نیز در اختیار دارد.
برای این ناوشکن توپ دریایی اتوماتیک طراحی و نصب شده است. همچنین در ناوشکن جماران سامانه پیشرفته دفاع در برابر حملات شیمیایی، میکروبی و هسته‌ای پیش‌بینی شده است که مجهز به در‌های نفوذ‌ناپذیر و حمام‌های ش.م.ه. به‌منظور رفع آلودگی احتمالی نفرات است. این ناوشکن همچنین از قابلیت حمل بالگرد AB-220 برخوردار است که خود امتیازی ویژه محسوب می‌شود. نکته دیگر اینکه در ساخت این ناوشکن استانداردهای دقیق نظامی و دریایی رعایت شده است، به‌طوری که حتی اگر به اندازه یک میلی متر در این استانداردها خطا وجود می‌داشت هم‌اکنون ناوشکن جماران نمی‌توانست عملیاتی شود.
- به‌عنوان پرسش آخر، پیام ناوشکن جماران برای کشورهای فرامنطقه‌ای چیست؟
امیر قادرپناه: یک هشدار جدی به مدعیان غربی تأمین امنیت در منطقه و به تبع آن یک پیام آشکار برای کشورهای منطقه. هشدار برای نیروهای خارجی مدعی تأمین امنیت این است که کشورهای منطقه نیازی به‌وجود شما برای تأمین امنیت خود ندارند، ما خود از توانایی برقراری و حفظ امنیت در منطقه برخورداریم و اگر سنگ‌اندازی‌ها و شرارت‌های شما نباشد اتفاقا دستیابی به این مهم برایمان سهل‌تر است. اما پیام آشکار به کشورهای منطقه این است که آغوش ما برای همکاری با شما به‌منظور تأمین امنیت منطقه گشوده است. ما ساکنان این منطقه هستیم و خود باید امنیت آن را تأمین کنیم. به عقیده من پیام جماران برای منطقه پیام صلح و امنیت است.
